Co to jest selekcja negatywna (adverse selection)?
Selekcja negatywna (adverse selection) to sytuacja, w której jedna strona transakcji ma więcej informacji od drugiej, co prowadzi do tego, że transakcji dokonują głównie te osoby, które przynoszą stratę drugiej stronie. Innymi słowy, asymetria informacji powoduje, że na rynek wchodzą osoby o cechach niepożądanych z punktu widzenia drugiej strony. To z kolei może prowadzić do niedziałania rynku lub jego funkcjonowania na ograniczoną skalę. Jest to szczególnie widoczne w sektorach takich jak ubezpieczenia i rynki finansowe.
Selekcja negatywna w ubezpieczeniach: przykład
Wyobraźmy sobie rynek ubezpieczeń zdrowotnych. Firma ubezpieczeniowa oferuje polisę w standardowej cenie. Osoby zdrowe, rzadko chorujące, mogą uznać, że polisa jest dla nich zbyt droga, skoro i tak rzadko korzystają z usług medycznych. Natomiast osoby chore, z przewlekłymi dolegliwościami, chętnie wykupią polisę, ponieważ wiedzą, że będą częściej korzystać z opieki medycznej. W efekcie firma ubezpieczeniowa będzie miała w swoim portfelu głównie osoby o wysokim ryzyku zachorowania, co doprowadzi do wypłat odszkodowań przewyższających wpływy ze składek. W konsekwencji firma może podnieść ceny polis, co jeszcze bardziej zniechęci osoby zdrowe do zakupu, pogłębiając problem selekcji negatywnej.
Asymetria informacji a problem niekorzystnego wyboru
Kluczem do zrozumienia selekcji negatywnej jest asymetria informacji. Jedna strona transakcji posiada informacje, których nie ma druga strona. W przykładzie z ubezpieczeniami, klienci posiadają więcej informacji o swoim stanie zdrowia i skłonności do chorób niż firma ubezpieczeniowa. Ta nierównowaga informacyjna umożliwia klientom wykorzystanie sytuacji na swoją korzyść, co skutkuje niekorzystnym wyborem dla firmy.
Przykłady z życia wzięte: rynek samochodów używanych
Problem selekcji negatywnej dotyczy także rynku samochodów używanych. Sprzedający posiada zazwyczaj więcej informacji o stanie technicznym samochodu niż kupujący. Może znać ukryte wady, których kupujący nie jest w stanie wykryć podczas krótkiego przeglądu. To powoduje, że na rynek trafiają głównie „cytryny” – samochody z ukrytymi wadami, które właściciele chcą szybko sprzedać. Kupujący, zdając sobie z tego sprawę, oferują niższe ceny, co jeszcze bardziej zniechęca właścicieli dobrych aut do sprzedaży.
Konsekwencje selekcji negatywnej dla rynku
Selekcja negatywna ma poważne konsekwencje dla funkcjonowania rynku. Może prowadzić do zmniejszenia się obrotów handlowych, wycofania się z rynku uczciwych przedsiębiorstw, a nawet do całkowitego załamania rynku. W skrajnych przypadkach, gdzie asymetria informacji jest bardzo duża, rynek w ogóle nie może się rozwinąć.
Sposoby radzenia sobie z niekorzystnym wyborem
Istnieją różne sposoby radzenia sobie z selekcją negatywną. Jednym z nich jest gromadzenie jak największej ilości informacji. Firmy ubezpieczeniowe mogą stosować badania lekarskie, ankiety dotyczące stylu życia i historii chorób, aby lepiej ocenić ryzyko ubezpieczeniowe. Na rynku samochodów używanych popularne są przeglądy techniczne w niezależnych stacjach diagnostycznych.
Rola sygnalizacji w redukcji asymetrii informacji
Sygnalizacja, czyli przekazywanie wiarygodnych informacji o sobie, jest kolejnym sposobem na ograniczenie selekcji negatywnej. Na rynku pracy pracodawcy mogą zwracać uwagę na wykształcenie, doświadczenie zawodowe i certyfikaty, które stanowią sygnał o umiejętnościach i kompetencjach kandydata. Sprzedawcy samochodów używanych mogą oferować gwarancje, które sygnalizują, że samochód jest w dobrym stanie technicznym.
Rola regulacji państwowych w zapobieganiu niekorzystnej selekcji
Regulacje państwowe również mogą odgrywać ważną rolę w zapobieganiu selekcji negatywnej. Wprowadzenie obowiązkowych ubezpieczeń zdrowotnych lub komunikacyjnych może zmniejszyć problem asymetrii informacji, ponieważ w systemie uczestniczą zarówno osoby o wysokim, jak i niskim ryzyku. Ustanowienie standardów jakości i wymogów dotyczących ujawniania informacji również może pomóc w ograniczeniu problemu.
Dodaj komentarz